5. Ünite Roman 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı

Roman

Olmuş veya olabilecek bazı olayların yer, zaman, mekan ve karakterler çevresinde kurmaca bir şekilde ele alınan uzun anlatım türüdür.

Tanzimat Fermanı’nın ilan edilmesinden 20 yıl sonra 1860 yılında Şinasi ve Agah Efendi tarafından başlatılan edebiyat dönemidir.
Roman dili sadedir ve halkın anlayabileceği şekildedir.
Romanların konusu genellikle günlük yaşamı konu edinir ve yaşamdaki sorunlara değinir örneğin yanlış evlilikler, yanlış batılılaşma.. Bu dönemdeki romanlarda olaylar rastlantılarla kurulur ve tasvirlerle roman süslenmiştir.
Karakterler genellikle tek yönlüdür.
Roman teknik bakımdan zayıftır.
Bu döneme ait romanlar romatizm akımının etkisindedir.
Bu dönemde roman ilk çeviri şeklinde olup daha sonradan eserler yazılmıştır.
İlk yerli roman: Şemseddin Sami-Taaşşuk-ı Tal’at ve Fitnat.
İlk edebi roman: Namık Kemal-İntibah.
Bu dönemdeki her roman romantizm akımına ait olmayıp realizm ve natüralist romanlarda vardır. Örneğin: Recaizade Mahmut Ekrem- Araba Sevdası, Sami Paşazade Sezai-Sergüzeşt, Nabızade Nazım-Karabibik.

1896-1901 yılları arasınd Servet-i Fünun Dergisi etrafında toplanan kişiler oluşturmuştur. Bu kişiler: Tevfik Fikret, Cenap Şehabettin, Halid Ziya Uşaklıgil, Mehmed Rauf, Hüseyin Cahid Yalçın, Süleyman Nazif, Ahmet Şuayp, Hüseyin Suat Yalçın..
Bu döenm Hüseyin Cahit Yalçın’ın ‘’Edebiyat ve Hukuk’’ adlı makalesini yayınlamasıyla sona ermiştir.
Bu döneme ait en öenmli tema: Hayal-Hayal Kırıklığı’dır..
Bu dönem siyasi ve sosyal koşullar yönüyle daha içe dönük ve karamsardır.
Bu dönemde dil süslü ve ağırdır ayrıca sanatlı ve süslü bir anlatım görülmektedir.
Bu döneme ait bazı eserler: Halid Ziya Uşaklıgil- Aşkı Memnu, Kırık Hayatlar, Nemide; Mehmet Rauf- Eylül. Ferday-ı Garam, Bir Aşkın Tarihi; Hüseyin Cahit Yalçın-Nadide, Hayal İçinde.

1911-1923 yılları arasında, ‘’Türkçülük’’ akımının etkisinde oluşmuş edebiyat dönemidir.
Bu dönemde dil sadedir, halkın anlayabileceği derecededir.
Arapça-Farsça kelimeler azaltılıp, Türkçe kelime kullanımı ağırlıktadır.
Bu dönemde olaylar İstanbul dışına çıkmıştır ve yerli hayat konu edinilmeye başlanmıştır.
Bu döneme ait bazı sanatçılar şu kişilerdir: Ömer Seyfettin, Halide Edip Adıvar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Refik Halit Karay, Falih Rıfkı Atay, Aka Gündüz..