ANI (HATIRA)
- Bir kimsenin başından geçen veya tanık olduğu olayların ve durumların üzerinden belli bir zaman geçerek, tarafsız bir şekilde anlatılmasına denir.
- Amaç olarak; hayat tecrübelerinin paylaşılmak istenmesi, unutulmak üzere olan toplum değerlerinin hatırlatılması…
- Yardımcı araç olarak resim, mektup veya günlük gibi belgelerden yararlanılabilir.
- Türk edebiyatında ilk anı örneği Babür Şah’ın Babürnamesi’dir. Batılı anlamda ilk anı Halid Ziya Uşaklıgil’in Kırık Hayatlar eseridir.
- Anı türünün tanınmış kişileri şu kişilerdir: Halid ziya Uşaklıgil (Saray ve Ötesi), Mehmet Rauf (Edebi Hatıralar)…
- Anılar aynı zamanda öğretici metinlerdir.
- Cumhuriyet Dönemi anı türü yönünden oldukça zengindir bunlar arasında: Yahup Kadri Karaosmanoğlu-> Gençlik ve Edebi Portreler, Zoraki Diplomat, Anamın Kitabı; Yahya Kemal Beyazlı-> Siyasi ve Edebi Portreler; Refik Halit Karay-> Üç Nesil, Üç Hayat; Abdülhak Şinasi Hisar-> Boğaziçi Yalıları; Halide Edip Adıvar-> Türk’ün Ateşle İmtihanı, Mor Salkımlı Ev; Yusuf Ziya Ortaç-> Bizim Yokuş, Portreler; Falih Rıfkı Atar-> Çankaya; Necip Fazıl Kısakürek-> Yılanlı Kuyudan; Oktay Akbal-> Anı Değil Yaşam, Hiroşimalar Olmasın.
DİL BİLGİSİ
Cümle Yapısı
1. Basit Cümle: Tek duygu ve düşünceyi anlatan, içinde tek bir yargı yani bir tane yüklem olmalı.
- Yarın akşam sinema izleyeceğiz.
- Babamın dükkanı üç sokak ötede.
2. Birleşik Cümle: Tek bir temel cümle ve içinde yan cümleciğin (yargı bildiren başka cümle) bulunduğu cümle türüdür.
a. Girişik Birleşik Cümle: Yan cümle fiilimsilerden oluşuyorsa.
- Fazla tatlı tüketmek diş çürüklerine sebep olur.
- Okuldan çıkınca bir süre sokakta oturdum.
b. İç İçe Birleşik Cümle: Alıntı yapılan cümlelerin temel cümleye bağlanması şeklinde oluşur.
- Ayşe, ‘’Su getir’’ dedi.
- Ödevlerini akşama kadar bitirebilirsin, dedi.
c. Koşullu Birleşik Cümle: Temel cümleye şartla bağlanan bir yardımcı cümledir.
- Ödevini bugün bitirsen yarın lunaparka gideriz.
- Aileniz izin vermezse gelemezsiniz.
d. Ki’li Birleşik Cümle: Temel cümleye ‘’ki’’ bağlacı ile bağlanan yan cümlenin olduğu türdür.
- Anlaşılıyor ki yarın ayrılacaklar.
e. Mi’li Birleşik Cümle: Yan cümle ‘’mi soru edatıyla kurulan ve temel cümleye koşul ilgisiyle bağlanan cümlelerdir.
Sonbahar geldi mi ağaçların yaprakları sapsarı olur.
3. Sıralı Cümle: En az iki yüklem bulunmalı.
a. Bağımlı Sıralı Cümle: Öge ortaklığı bulunan cümlelerdir.
- Etrafına bakındı, kimseyi göremedi.
- Bu şehirden çok sıkıldım, gitmek istiyorum.
b Bağımsız Sıralı Cümle: Öge ortaklığı bulunmaz.
- Gün bitti, ağaçta neşe söndü.
c. Bağlı Cümle: Birden fazla yüklemin olduğu, yüklemlerin birbirine bağlaç ile bağlandığı cümlelerdir.
- Gidiyorum fakat yarın geleceğim.
- Ya bu deveyi güdersin ya da bu diyardan gidersin.
