Gezi Yazısı
- Bir yazarın çeşitli sebeplere dayanarak ya yurt içinde ya da yurt dışına gitmesi neticesi, gittiği yerleri canlı ve akıcı bir şekilde aktarmalıdır.
- Gezilebilecek her türlü yer gezi yazısının konusu olabilir.
- Gezi Yazısı yazan kişinin en dikkat edeceği şey gezdiği yerlerde yaptığı gözlemlerdir.
- Bu tür yazıları yazan kişi hikayelerden, efsanelerden, atasözlerinden veya deyimlerden yararlanabilir.
- Gezi Yazısı ilgi çekici olmalıdır.
- Dünya edebiyatında en önemli örneği 13. Yüzyılda Marco Polo’nun Seyahatnamesi ve 14. Yüzyılda Ibn-i Batuta’nın Seyahatnamesidir; Türk edebiyatında ilk seyahatname Seydi Ali Reis’in Mir’atü’l-Memalik adlı eseridir, en tanınmış seyahatname ise Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’dir. Bu seyahatnameden biraz bahsetmek gerekirse:
- Evliya Çelebinin Seyahatname adlı eseri: dil , coğrafya, tarih ve toplum bilimi için çok önemi bir kaynak niteliği taşır. 17. Yüzyılda yazılmıştır ve dili konuşur gibidir yani divan edebiyatının süslü ve sanatlı anlatımı yoktur.
- Divan edebiyatında düz yazıya inşâ, düz yazı yazana münşî denirdi.
TANZİMAT DÖNEMİ’nde Batılı anlamda gezi yazısı örnekleri verilmeye başlanmıştır.
- Bu dönemdeki yazarlar Avrupa’ya gidip oradaki izlenimlerini aktarmışlardır.
- Bu dönemde yazılan gezi yazısı örnekleri: Ahmet Mithat Efendi -> Avrupa’da Bir Cevelan; Direktör Ali Bey -> Seyahat Jurnali.
- 1908’’li yıllardan sonra Gezi Yazısı türünde artış olmuştur bu dönemde yazılan bazı gezi yazıları şunlardır: Ahmet Haşim-> Frankfurt Seyahatnamesi; Cenap Şehabettin-> Hac Yolunda, Afak-ı Irak, Avrupa Mektupları.
CUMHURİYET DÖNEMİ’nde pek çok yenilik getirilmiştir. Dil sade ve akıcıdır.
- Bu döneme ait bazı gezi yazıları: Falih Rıfkı Atay-> Denizaşırı, Bizim Akdeniz, Tuna Kıyıları, Yolcu Defteri, Gezerek Gördüklerim; İsmail Habib Sevük-> Tuna’dan Batıya, Yurttan Yazılar; Haldun Taner -> Düşsem Yollara Yollara; Nahit Sırrı Örik-> Anadolu…
DİL BİLGİSİ
ÖGE DİZİLİŞİNE GÖRE CÜMLELER
1. Kurallı Cümle: Yüklemin cümle sonunda yer aldığı cümle türüdür.
- Sözlerinin yanlış anlaşıldığını söyledi.
- Kitap yazmak için yeni bir konu bulamamış.
2. Devrik Cümle: Yüklemin sonda bulunmadığı cümlelerdir.
- Çamurdan evler, bebekler yapardık küçükken.
- Dante gibi ortasındayız ömrün.
3. Eksiltili Cümle: Yüklemi bulunmayan cümlelerdir, genellikle şiirlerde görülür.
- Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden
- Eteklerine gümüş rengi bir yığın yaprak
