II. Ünite: Hikaye

HİKAYE

1. Cumhuriyet Dönemi (1923-1940)

Bu dönemde ayrıca Milli Edebiyat sanatçıları da eserler vermekteydi.
Bu dönemdeki hikayeler genellikle gözlemci gerçekçiliğe dayanır.
Bu dönemdeki konular toplumsal konular olup bazı sanatçılar ise bireyin iç dünyasına yönelik hikayeler yazmışlardır.
Bu döneme ait bazı hikayeler ve sanatçılar: Reşat Nuri Güntekin, Leyla ile Mecnun; Fahri Celalettin Göktulga, Telak-ı Selase; Ercüment Ekrem Talu, Teravihten Sahura; Nahid Sırrı Örik, Eski Resimler; Sadri Ertem, Bacaya İndir Bacayı Kaldır; Memduh Şevket Esendal, Otlakçı, Pazarlık; Sabahattin Ali, Ses, Kamyon..

2. Cumhuriyet Dönemi (1940-1960)

Bu dönemde sanatçılar bireyin iç dünyasını esas alıp, toplumcu gerçekçi, modernist, milli ve dini duyguları yansıtan hikayeler yazmıştır.
Modernist çizgide yazan yazarlar: Nezihe Meriç, Yusuf Atılgan, Ferit Edgü.
Milli ve dini duygulardan yazan yazarlar: Hüseyin Nihal Atsız, Mustafa Necati Sepetçioğlu, Sevinç Çokum.
Modernist: Yazar yazdığı hikayelerde gerçeklik karşısında kuşkucu ve tedirgin olan, iç dünyasına çekilen, yabancılaşan, karamsar olan zayıf bireyleri ele alır. Bu tarz hikayelerde olay örgüsü ve mekan geri plandadır.
Toplumcu Gerçekçi yazan yazarlar: Samim Kocagöz, Nazım Hikmet, Ercüment Behzat Lav, Sadri ertem, Sabahattin Ali, Reşat Enis Aygen, Kemal Tahir, Orhan Kemal Fakir Baykurt, Kemal Bilbaşar Samim Kocagöz.
Toplumcu Gerçekçilik: Toplumcu dünya görüşü üzerine temellendirilmiş olan edebiyat akımıdır. Türk edebiyatında bu akımın etkisiyle eser vermiş sanatçılar vardır ve bu eserlerdeki konu köy yaşamındaki sorunları, toprak kavgalarını, ağa-köylü çatışmasını yanı sıra köyden kente göçün neden olduğu sorunlara; Büyük kentlerde yaşayan işçilerin, emekçilerin yaşam mücadelesine değinir.

ANLATMA TEKNİKLERİ

a. Anlatım Tekniğinin Özellikleri

‘’Kişi tanıtımı’’, ‘’olay anlatımı’’, ‘’bütüncül geriye dönüş’’, ‘’iç çözümleme’’ tekniklerini kapsar.
Öyküleyici metinlerde okuyucu ile eser arasında anlatıcı girer. Okuyucu hemen her şeyi anlatıcı kanalıyla görür ve öğrenir.
Okuyucunun dikkatli anlatıcı üzerinde yoğunlaşır.

b. Gösterme Tekniğinin Özellikleri

Olaylar, kişiler, varlıklar okuyucuya doğrudan sunulur.
Anlatıcı, okuyucu ile eser arasına giremez.
Okuyucunun dikkati eser üzerinde yoğunlaşır.

Anlatıcı ve Bakış Açıları

a. İlahi Bakış Açısı: Anlatıcı olaylara dışarıdan, müdahale etmeden, geniş bir perspektiften bakar. Her şeyi bilir.

b. Kahraman: Anlatıcı kahramanlardan biridir. Birinci kişi ağzından anlatım vardır.

c. Gözlemci: Anlatıcının anlatımı gördükleriyle sınırlıdır. Nesnel bir tutum sergilenir.

DİL BİLGİSİ

Cümlenin Ögeleri

1. Yüklem: Yapılan iş, oluş, hareketi bildiren, cümleyi yargıya bağlayan, en önemli ögedir.

Annemler balkonda arkadaşlarıyla konuşuyor.
Kalbim yerinden fırlayacak gibi çarpıyor.
Geç fark ettim taşın sert olduğunu.
Bu yemeği ben istedim.
Elindeki, şairin son kitabıydı.

2. Özne: Yüklemde bildirilen işi, oluşu, hareketi bildiren ve cümleyi yargıya bağlayan; hakkında bilgi ve haber verilen ögedir. Yükleme ‘’Ne’’ ve ‘’Kim’’ soruları sorularak bulunur

Ayşe üç yıldır bu işle uğraşıyor.
Mehmet dün bize alındı.

Gerçek Özne:

a. Açık Özne: Özne, kelime halinde cümle içerisinde yer alır.

Biz dün gece sabaha kadar annemi bekledik.

b. Gizli Özne: Özne, cümle içinde kelime halinde verilmemiştir. Öge dizilimini yazarken yer verilmez.

Dün sabaha kadar annemi bekledik. (Kişi ekleri ile ‘’biz’’ özne bulunur.)
Sözde Özne: Edilgen çatılı fiillerin aldığı öznedir.
Kitap, büyü bir özenle süslenmiş. (Kitap burada kendisi süslenemeyeceğinden bu işi başkası yapmıştır.

3. Nesne: Yüklemde bildirilen işten doğrudan etkilenen ögedir. Neyi, kimi ve ne sorularına cevap verir.

Danışman öğretmenim farklı kitaplar okumamı söyledi.
Fidanları ön bahçeye diktik.

a. Belirtili Nesne: Neyi ve kimi sorularına cevap verir.

Gördüğü rüyayı unutamıyordu.

Böyle insanları iyi bilirim.

b. Belirtisiz Nesne: Ne sorusuna cevap verir.

Annem konukları için sofra hazırlamış.

4. Dolaylı Tümleç: Yüklemin yönelme(kime, neye, nereye), bulunma(kimde, neyde, nerede) ve ayrılma(kimden, ne(y)den, nereden) gibi durumlardan tamamlar.