Bu tür denemelerde karşıt görüş olmadan doğruya ulaşılamayacağı vurgulanır fakat karşı görüşünü de kanıtlama ihtiyacı duymaz sadece kişisel görüş bildirilir.
İlk denemeyi ortaya koyan Fransız yazar Montaigne’dir.
Denemelerde ele alınan konular felsefe, din, ahlak, gelenek, siyaset gibi kişiyi ve toplumu ilgilendiren konulardır.
Burada yazar kendi gözlem ve deneyimlerin aktarılması ve bunları aktarırken yalın ve yapmacıksız bir anlatım vardır. Soru-cevap yöntemiyle içten ve samimi bir bilgi aktarımı vardır.
Rönesans ile oluşan hümanizm anlayışı; İnsanı sevgisini ve insan düşüncesini temel alır.
Dünya edebiyatındaki bazı ünlü deneme yazarları: Francis Bacon, Emerson, Andre Gide, Henry Miller, Albert Camus, T.S. Eliot..
2. CUMHURİYET EDEBİYATI DENEME
Tanzimat’ta edebiyatımıza Batı edebiyatımıza giren bu tür o zamandan bu zamana gelişmiş olsa bile keskin bir şekilde değişmemiştir.
Bu türdeki öncü yazarlar: Cenap Şehabettin, Ahmet Haşim, Yakup Kadi Karaosmanoğlu, Yahya Kemal Beyatlı; Nurullah Ataç, Suut Kemal Yetkin, Sabahattin Eyuboğlu, Salah Birsel, Melih Cevdet Anday, Mermi Uygur, Vedat Güyol; Cemil Meriç, Adalet Ağaoğlu, Nihad Sami Banarlı, Beşir Ayvazoğlu..
