Serveti Fünun

Servet-i Fünun (Edebiyat-ı Cedide)

  • Servet-i Fünun Dergisi etrafında, Recaizade Mahmut Ekrem’in önderliğinde toplanan bazı gençler Tevfik Fikret’in derginin başına getirilmesiyle edebi bir topluluk niteliği kazanır.
  • Daha sonra Cenap Şahabettin, Mehmet Rauf, Celal Sahir Erozan, Ali Ekrem Bolayır, Hüseyin Cahit Yalçın, Halit Ziya Uşaklıgil’in katılımıyla bu topluluk genişlemiştir.
  • Eserlerinde toplumsal konulara çok yer verilmemiştir.
  • Fransız edebiyatından etkilenmişlerdir.
  • Aruz ölçüsünü başarıyla kullanılmıştır. (Sadece Tevfik Fikret “Şermin” adlı eserini hece ölçüsüyle yazmıştır.)
  • Genelinde çoğunlukla uzak ülkelere gitme hayali vardır.
  • Sanat için sanat ilkesine bağlıdır.
  • Nazım nesre yaklaştırılmıştır ve şiirde de konu bütünlüğüne önem verilmiştir.
  • Batı’dan sone ve terzarima gibi yeni nazım şekilleri alınmıştır.
  • Roman yazmak konusunda Halit Ziya oldukça başarılı eserler vermiştir.
  • Şiirde parnasizm ve sembolizm akımı bu dönemde oldukça etkilidir.

SERVET-İ FUNUN EDEBİYATI SANATÇILARI

TEVFİK FİKRET (1867-1915)

  • Türk edebiyatının ve kendi akımının en önemli şairlerindendir.
  • Aruz ölçüsünü Türkçeye başarıyla uygulamıştır.
  • Onun sayesinde şiirimize fen, bilim, teknik gibi alanlar gelmiştir.
  • Parnasizmden etkilenmiştir.
  • Şiiri düz yazıya yaklaştırmıştır.
  • Bir tek çocukla için yazdığı Şermin adlı eserinde hece ölçüsünü kullanmıştır.
  • Servet-i Funun’dan sonra herhangi bir topluluğa katılmamış olup bazı sosyal şiirler yazmıştır.
  • Türk edebiyatında İstanbul’u ilk kez eleştiren şair olmuştur. (Sis şiiri)
  • Mehmet Akif ile atışmışlardır. Oğlu Amerika’ya okumak için gider; ancak papaz olur.
  • Eserleri: Rubab-ı Şikeste, Haluk’un Defteri, Rubab-ın Cevabı, Tarih-i Kadim, Doksan Beşe Doğru, Şermin

HALİT ZİYA UŞAKLIGİL(1866-1945)

  • Roman türüyle ünlü olmasına rağmen birçok türde yazdığı eseri vardır.
  • Sanatlı bir söyleyişe sahip olan yazarımız aynı zamanda iyi bir gözlemcidir.
  • Hikâyelerinde sıradan insanları işlerken; romanlarında üst tabakanın hayat özelliklerini işlemesine
  • Realizm ve natüralizm akımını benimsemiştir.
  • Eserleri teknik açıdan kuvvetlidir, bu yönüyle romancılığımızın üstadı sayılır.
  • Şiirleri de düz yazıya oldukça yakındır.
  • Eserleri: Aşk-Memnu, Mai ve Siyah, Kırık Hayatlar, Bir Ölünün Defteri, Aşka Dair, Kâbus.

CENAP ŞAHABETTİN (1870-1934)

  • Sanat için sanat görüşünü benimsemiştir.
  • Birçok dizesi halk arasında atasözü gibi kullanılmaktadır.
  • Dilini süslemiş, kelime oyunları bol, söz sanatları oldukça fazla kullanmıştır.
  • Şair şiirin kelimelerle resim yapma eylemi anlamına geldiğini düşünmektedir.
  • Eserleri: Hac Yolunda, Evrak-ı Eyyam, Tamat, Nesr-i Harp, Nesr-i Sulh, Afak-ı Irak Tiryaki Sözleri.

HÜSEYİN CAHİT YALÇIN (1874 – 1957)

  • Hikâyeci ve roman olarak ün kazanmış daha sonraları siyasi yazarlığa geçmiştir.
  • Roman ve hikâyelerinde kullandığı üslup şairane ve süslüdür.
  • Hikaye ve roman haricinde; fıkra, anı, eleştiri, mensur şiir türlerinde de eserler yazmıştır.
  • Eski-yeni tartışmalarında yeni edebiyatın başta gelen savunucularındandır.
  • “Edebiyat ve Hukuk” (çeviri) makalesinden dolayı Servet-i Fünun dergisi kapatılmasına sebep olmuştur.

Eserleri:

  • Hikâye: Hayat-ı Muhayyel
  • Roman: Hayal içinde
  • Eleştiri: Kavgalarım
  • Anı: Edebi Hatıralar (Edebiyat Anıları), Siyasal Anılar
AHMET HİKMET MÜFTÜOĞLU (1860 – 1927)
  • Sanatlı, ağır bir dille yazdığı hikâyelerle Servet-i Fünun topluluğu içinde yer almıştır.
  • Hikâyeleri daha çok Maupassant tarzına (olay hikâyeciliği) uygundur.
  • Türkçülük ve Yeni Lisan akımını benimsedikten, Türk Yurdu, Türk Derneği dergilerine geçtikten sonra milli konularda sade bir dille hikâyeler yazmıştır.

Eserleri:

  • Hikâye: Haristan ve Gülistan, Çağlayanlar
  • Roman: Gönül Hanım
SÜLEYMAN NAZİF (1870 – 1927)
  • Namık Kemal başta olmak üzere yazdığı ilk şiirlerde Tanzimat şairlerinden etkilenmiştir.
  • Verdiği eserlerin türleri genelde makale, şiir, mensur şiir, mektup şeklindedir.
  • Nesirlerinde ahenk kaygısıyla yabancı sözcük ve tamlamalardan yararlanmıştır.

Eserleri:

  • Şiir: Gizli Figanlar, Firak-ı Irak, Malta Geceleri (nazım nesir karışık)
MEHMET RAUF (1876-1931)
  • Edebiyatımızda ilk psikolojik roman olan “Eylül” ü yazmıştır.
  • Çok fazla bir edebi kimliği yoktur.
  • Halit Ziya’nın etkisinde kalmıştır.

SERVET-İ FUNUN DÖNEMİNİN BAĞIMSIZ İSİMLERİ

HÜSEYİN RAHMİ GÜRPINAR (1864-1944)
  • Realist-natüralist akımlardan etkilenen bir yazardır.
  •  Sanat, toplum içindir görüşündedir.
  • Hemen hemen her konu onun eserlerine konu olabilmiştir.
  • Mizaha unsuruna ve günlük konuşmalara sıklıkla başvurmuştur.
  • Ona göre roman sokağın aynasıdır.
  • Eserlerinde genel olarak işlediği konular ise; yabancı hayranlığı, mürebbiye takıntısını, kadın dedikoduları…
  • Eserleri daha çok İstanbul merkezlidir Anadolu’ya pek değinmemiştir.
  • Eserleri: Şık, Mürebbiye, İffet, Şıpsevdi, Gulyabani, Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç, Ben Deli Miyim? Nimetşinas
AHMET RASİM (1865-1932)
  • Eserlerinde konu daha çok ele aldığı kişilerin geleneklerinden, göreneklerinden, inançlarından bahsetmiştir.
  • Yazdığı eserlerde sohbet havası vardır.
  • Ahmet Mithat Efendi’nin edebi çizgisini izlemiştir ve Servet-i Fünundan uzak durmuştur.
  • Eserlerinde yaşadığı döneme ait ayrıntılı bilgilere yer vermiştir.
  • Kadın-erkek ilişkileri konusunu eserlerinde katı ve ahlakçı bir tutumla işlemiştir.
  • Şarkı da bestelemiştir.
  • Başlıca eserleri: Hamamcı Ülfet (1922), Fuhş-ı Atik (1924), İki Güzel Günahkar, Afife, Kitabe-i Gam, Şehir Mektupları, Falaka, Muharrir Şair Edip, Ramazan Sohbetleri, Menakıbı İslam, Eşkali Zaman, Ciddü Mizah, Gülüp Ağladıklarım, Muharrir Bu Ya, Osmanlı Tarihi, İki Hatıra Üç Şahsiyet, İstibdattan Hakimiyeti Milliyeye, Romanya Mektupları

AYT Edebiyat Ana Sayfa