Toplumcu Şiir (1920-1960)
- Türk şiirinde toplumcu şiirin öncüsü Nazım Hikmet Ran’dır.
- “Aydınlık” ve “Resimli Ay” dergilerinde bir araya gelen sanatçılar bu anlayışı başlattılar.
- Şiirlerinde serbest ölçü kullanmışlardır.
- Somut ve nesnel bir şiir oluşturulmuştur.
- “Toplum için sanat” anlayışı vardır.
- Eserlerde genellikle köy, halk, işçi, emek sömürü, baskı, başkaldırı gibi kavramlar işlenmiştir.
- Söylev üslubuna fazlaca ger verilmiştir çünkü bu anlayışta asıl amaç geniş kitleleri etkilemektir.
Nazım Hikmet Ran
- Bu edebiyat anlayışının öncüsüdür ve en önemli temsilcisidir.
- Yazdığı ilk şiirlerde çoğunlukla hece ölçüsüyle uyaklı şiirler yazmıştır.
- Rus şiirinin ve fütürizmin etkisinde kalmıştır bunun da etkisiyle serbest şiire yönelmiştir.
- Bu anlayışı benimsedikten sonra biçimdense daha çok içeriğe önem vermiştir.
- Nesnel ve somut bir şiir geliştirmiştir.
- Yazdığı şiirleri basamaklandırılmış bir düzen içerisinde olduğunu görürüz. Uzun dizelerin ardında gittikçe kısalan kırık dize kümeleri oluşturmuştur ki bazen sözcükleri ortalarından kesmiş bazen de tek heceye indirgemiştir.
- Şiirlerde çoğunlukla ilk dize büyük harfle başlarken diğer dizelerin ilk harfleri küçük harfle başladığını bilmeliyiz.
Şiir
835 Satır
Jokond ile Sİ-YA-U
Varan 3
1+1=1
Sesini Kaybeden Şehir
Gece Gelen Telgraf
Portreler
Benerci Kendini Niçin Öldürdü
Taranta-Babu’ya Mektuplar
Simavna Kadısı Oğlu Şeyh Bedreddin Destanı
Tiyatro
Kafatası Sabahat
Bir Ölü Evi İnek
Unutulan Adam Ferhad ile Şirin
Enayi
Fıkra
İt Ürür Kervan Yürür
Milli Gurur
Roman
Yaşamak Güzel Şey Be Kardeşim
Kan Konuşmaz
Ercüment Behzat Lav
- Serbest ölçüyle yazan ilk şairlerimizdendir.
- Daha çok Nazım Hikmet tarzında şiirler yazmıştır.
- Şiirlerinde bulunduğu toplumla bağlantılı olarak da toplumsal konulara ve ülke sorunlara değinmiştir.
- Cumhuriyet Dönemi’nde ironi şiir türünün ilk temsilcisi kabul edilir.
Şiir
S.O.S.
Kaos
Açıl Kilidim Açıl
Üç Anadolu
Mau Mau
Tiyatro
Karagöz Stepte
Altın Gazap
Anı
Yıllar Böyle Geçti
Rıfat Ilgaz
- Oldukça fazla işle ilgilenen bu yazarımız Türkçe öğretmenliği, gazetecilik, şairlik ve yazarlık yapmıştır.
- “Koca Çınar” veya “Edebiyatın Koca Çınarı” olarak da anıldığı bilinmektedir.
- Şiirlerinde konu genellikle yoksul insanların hayatlarıdır.
- Markopaşa dergisini Sabahattin Ali ve Aziz Nesin ile birlikte çıkarmıştır.
- Toplumsal çarpıklıkları hicveden veya mizah hikayeler ile ele alarak yazmıştır.
- Anı ve çocuk edebiyatı üzerine hayatının son dönemlerinde yoğunlaşmaya başlamıştır.
- En bilinen eseri Hababam Sınıfı olup onunla ün kazanmıştır. Bu eseri hikaye, oyun ve roman olarak yayımlamıştır.
Şiir
Yarenlik
Sınıf
Yaşadıkça
Devam
Üsküdarda Sabah Oldu
Soluk Soluğa
Karakılçık
Uzak Değil
Güvercinim Uyur mu
Kulağımız Kirişte
Ocak Katırı Alagöz
Çocuk Bahçesi
Roman
- Hababam Sınıfı
- Pijamalılar (Bizim Koğuş)
- Karadeniz’in Kıyıcığında
- Karartma Geceleri
- Sarı Yazma
- Yıldız Karayel
- Apartman Çocukları
- Hoca Nasrettin ve Çömezleri
- Radarın Anahtarı
- Don Kişot İstanbul’da
- Kesmeli Bunları
- Nerde O Eski Usturalar
- Saksağanın Kuyruğu
- Şevket Ustanın Kedisi
- Garibin Horozu
- Altın Ekicisi
- Palavra
- Tuh Sana
- Çatal Matal Kaç Çatal
- Bunadı Bu Adam
- Hababam Sınıfı Uyanıyor
- Hababam Sınıfı Baskında
- Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı
- Rüşvetin Alamancası
- Sosyal Kadınlar Partisi
- Çalış Osman Çiftlik Senin
- Şeker Kutusu
- Çocuk Kitapları
- Bacaksız Kamyon Sürücüsü Bacaksız Okulda
Bacaksız Paralı Atlet Bacaksız Tatil Köyünde Bacaksız Sigara Kaçakçısı Öksüz Civciv
Küçükçekmece Okyanusu Cankurtaran
Yılmaz Kumdan Betona
Anı
Kırk Yıl Önce Kırk Yıl Sonra
Yokuş Yukarı
Enver Gökçe
- Divan edebiyatını çok iyi bilen sanatçı, halk hikayeleri ve masallarını da derlemiştir.
- Divan edebiyatının en çok bilinen yazarı olmasının yanında halk hikayeleri ve masalarına da hakim olup onları derlemiştir.
- Türkiye Türkçesine derlediği Dede Korkut Hikayelerini edebiyatımıza güncel bir dil ile kazandırmıştır
- Birçok çalışmasını yayımladığı Mustafa Gökçe adını kullanmıştır.
Şiir
Enver Gökçe Yaşamı ve Bütün Şiirleri
Düz Yazı
Dost Dost İlle Kavga
Panzerler Üzerimize Kalkar
Araştırma
Eğin Türküleri
