TYT -4-

İlk Çağ'ın büyük uygarlıklarından Mısır, Hint, Çin, Mezopotamya, Yunan, Roma ve Anadolu uygarlıkları nın deniz ya da akarsu kıyılarına kurulması tarihe yardımcı bilim dallarından coğrafyanın tarih araştırmaları nda kullanılmasını zorunlu hâle getirmiştir.

Verilen bilgiler, İskit göçlerinde siyasi faktörlerin etkili olduğunu göstermektedir.

İslamiyet öncesi Mekke'de Kabe'ye gelen Araplar kurdukları büyük panayırlarda alışveriş yaparlar, eğlenceler ve spor karşılaşmaları düzenlerler sonra da Kâbe’deki putları ziyaret ederlerdi. Bu parçadan çıkarılabilecek sonuçlar Mekke’nin kutsal bir şehir olduğu, Arapların ticarete önem verdiği, Arapların çok tanrılı dine inandığı ve kutsal yerlerin ziyaret edilmekte olduğudur.

Türkiye Selçuklu Devleti'nin eyaletlere gönderdiği hanedan meliklerinin, – Para bastırmak – Siyasi görüşme yapmak – Savaş açmak yetkileri ellerinden alınmıştır. Bu durumun temel sebebi ülke bütünlüğünü korumaktır.

Paragrafa göre, II. Murat Anadolu Türk birliğini yeniden kurmaya çalışmış ve saltanat kavgalarıyla uğraşmış ve iç karışıklıkların önüne geçmeye çalışmış, ama devletin teşkilatlanmasıyla uğraşmamıştır.

Fatih Sultan Mehmet döneminde; – Candaroğullarından Sinop, – Karamanoğullarından Konya alınmış; –Trabzon Rum Krallığı yıkılmıştır. Bu gelişmeler “Anadolu siyasi birliğinin sağlanmaya çalışıldığı” yargısına ulaşmamızı sağlar.

Fatih döneminde hazırlanan “ Kanunname-i Ali Osman”; iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde şehzadelerin tahta çıkmasıyla, ikinci bölümde de devlet memurlarının görevleriyle ilgili düzenlemeler yer almaktadır. Buna göre, Fatih döneminde devlet yönetiminin yazılı kurallara bağlandığına ve Osmanlı ailesinin egemenlik hakkını nasıl kullanacağının belirtildiğine ulaşılabilir.

Metinde verilenlere göre Enderun Mektebi'nde tarımla ilgili eğitimin verildiği söylenemez.

Öncüllere baktığımızda Osmanlı'nın iç işlerine karışıldığı ile ilgili bir yargıya ulaşamayız.

Fransız İhtilali ile hürriyet, eşitlik, adalet ve milliyetçilik kavramları dünyaya yayılmaya başladı. Bu düşüncelerin yayılması ile mutlakıyetçi yönetim anlayışları büyük bir yara aldı. Parlamentolu demokrasilerin gelişmesi parçada belirtilen durum destekleyici gelişmeler arasında gösterilebilir.

Erzurum Kongresi Doğu İlleri Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti tarafından bölgenin sorunlarını tartışmak ve kurulması planlanan Ermeni devletine karşı önlem amacıyla toplanmıştır. Bu çalışmaya neden olan gelişmeler arasında Mondros Ateşkesi’nin yaptırımlarının etkisi, Taşnak ve Hırnak örgütlerinin çalışmalarının etkisi, İstanbul Hükümeti’nin pasif tutumunun etkisi ve İtilaf Devletlerinin işgallere başlaması gösterilebilir. Kuvayımilliye birliklerinin başarısız olması ise söylenemez.

İsmet Paşa'nın sözü devletler arası eşitlik ve egemenlik sınırlarının ihlal edilmemesi ile paralellik arz eder. Ama III numaralı öncül olan Türk görüşünün kayıtsız kabul edilmesi paragraftan çıkarılabilecek bir yargı değildir.

1936 yılında II. Dünya Savaşı nedeniyle dünyada oluşan tedirgin atmosferden rahatsız olan Türkiye Boğazların güvenliği için bir konferans düzenlenmesini sağladı. Bu konferans sonucu imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile Boğazlar Komisyonu kal- dırılarak boğazların yönetimi tamamen Türkiye’ye bırakılmıştır. Bu bilgelere göre Türkiye ile ilgili olarak egemenliğini zedeleyen önemli bir sorunu çözüme kavuşturduğu, Misakımillî’nin önemli amaçlarından birini daha gerçekleştirdiği, uluslararası alanda öne- minin arttığı yargılarına ulaşılabilir.

Önce cemiyetler birleştirilmiş (I), ardından Anka- ra'da TBMM açılmış (III), bunu Kurtuluş Savaşı'nın kazanılması izlemiş (IV), en sonunda da rejimin adı cumhuriyet olarak konmuştur (II).

İsmet Paşa'nın sözü devletler arası eşitlik ve egemenlik sınırlarının ihlal edilmemesi ile paralellik arz eder. Ama III numaralı öncül olan Türk görüşünün kayıtsız kabul edilmesi paragraftan çıkarılabilecek bir yargı değildir.